Depresja – jak ją rozpoznać, zrozumieć i sięgnąć po pomoc?

Depresja według klasyfikacji ICD-11 to zaburzenie afektywne charakteryzujące się długotrwałym obniżeniem nastroju, utratą zainteresowań, uczuciem pustki i brakiem energii. To nie tylko „zły dzień” czy „smutek bez powodu” – to poważne zaburzenie zdrowia psychicznego, które wymaga zrozumienia i leczenia.

Skala problemu – liczby mówią same za siebie

Z danych WHO wynika, że depresja dotyka ponad 280 milionów ludzi na świecie, a liczby te stale rosną. W Polsce problem ten dotyczy co najmniej 1,5 miliona osób, z czego duża część nie otrzymuje odpowiedniego wsparcia (Szulęcka 2024).

Objawy depresji – kiedy warto się zatrzymać i przyjrzeć sobie?

• Uporczywe obniżenie nastroju
• Brak energii, zmęczenie bez powodu
• Problemy ze snem lub nadmierna senność
• Trudności z koncentracją
• Niska samoocena
• Myśli rezygnacyjne lub samobójcze

Te symptomy mogą pojawić się nagle lub narastać powoli. Ich występowanie przez co najmniej dwa tygodnie powinno być sygnałem alarmowym.

Skąd się bierze depresja?

Choć nie ma jednej przyczyny, badania wskazują na współdziałanie wielu czynników:

• biologicznych (np. genetycznych, hormonalnych)
• psychologicznych (np. traumy, stres)
• społecznych (samotność, wypalenie zawodowe)

W Polsce dużą rolę odgrywa również niedostateczna świadomość społeczna i stygmatyzacja, które utrudniają szukanie pomocy (Korolkiewicz et al. 2024).

Terapia online – czy naprawdę działa?

Nowoczesne formy terapii, takie jak konsultacje psychologiczne online, zyskały na znaczeniu zwłaszcza po pandemii. Badania pokazują, że terapia online może być równie skuteczna jak tradycyjna – pod warunkiem odpowiedniego prowadzenia i motywacji pacjenta (Wesołowski et al. 2023, Dominiak et al. 2024).

Co więcej, forma zdalna zmniejsza barierę wstydu i zwiększa dostępność terapii dla osób mieszkających poza dużymi miastami.

Depresja w różnych zawodach – nie oszczędza nikogo

Choć depresja dotyka wszystkie grupy społeczne, pewne zawody są szczególnie narażone:

• pracownicy służby zdrowia
• nauczyciele
• pracownicy sektora IT
• osoby wykonujące pracę emocjonalnie obciążającą (np. pomoc społeczną)

Badania pokazują, że w tych grupach istnieje większe ryzyko wypalenia zawodowego i depresji, często nieujawnianej ze względu na strach przed oceną lub utratą pracy (Eimontas et al. 2022).

Co zrobić, gdy podejrzewasz u siebie depresję?

1. Nie bagatelizuj objawów – daj sobie prawo czuć się źle.
2. Porozmawiaj z kimś bliskim – to pierwszy krok.
3. Zgłoś się do specjalisty – psycholog, psychiatra, psychoterapeuta.
4. Rozważ terapię online – zwłaszcza jeśli dostęp do specjalistów jest utrudniony.
5. Pamiętaj, że leczenie działa – skuteczność psychoterapii i farmakoterapii została udowodniona w wielu badaniach.

Przełam stygmat – depresja to nie wstyd

Wciąż wiele osób obawia się „łatki” osoby chorej psychicznie. Tymczasem stygmatyzacja znacząco pogarsza rokowania i obniża szanse na powrót do zdrowia (Frączek-Cendrowska et al. 2024, Babicki et al. 2021).

Zacznijmy mówić o depresji otwarcie – tak jak o każdej innej chorobie. Leczenie to akt odwagi, nie słabości.

Potrzebujesz rozmowy lub wsparcia?

Nie jesteś sam. Jeśli rozpoznajesz u siebie objawy depresji lub potrzebujesz konsultacji, zarezerwuj wizytę. Możemy spotkać się online, jeżeli nie jesteś w Olsztynie–oferujemy  Ci dyskrecję i psychologiczne wsparcie.

Źródła:

• Szulęcka, 2024 – ScienceDirect
• Frączek-Cendrowska et al., 2024 – Springer
• Dominiak et al., 2024 – Frontiers in Psychiatry
• Wesołowski et al., 2023 – Frontiers in Psychology
• Eimontas et al., 2022 – VU Lithuania
• Korolkiewicz et al., 2024 – The Psychiatrist
• Babicki et al., 2021 – Frontiers in Psychiatry